Sarvinozning hikoyasi: Respublika ayollarni reabilitatsiya va moslashtirish markazi uning hayotini qanday o'zgartirdi.

«O'zing bilan shug'ullan, o'zingni ko'r!»

Bu so'zlarni Sarvinoz (ism o'zgartirilgan) har safar eridan eshitardi, ularning oilasida nima bo'layotganini tushunishga uringanida. Yaqinda u ularning nikohi sevgi asosida ekanligiga ishongan edi, lekin haqiqat butunlay boshqacha bo'lib chiqdi.

Sarvinoz dehqon oilasida o'sgan va o'n uchta farzandning eng kichigi bo'lgan. Ota-onalari tongdan kechgacha dalada ishlab, katta oilani boqishga harakat qilishardi, lekin qiz 16 yoshga to'lganda, ular vafot etishdi. Sarvinozni katta opasi qabul qildi, lekin 18 yoshga to'lmasdan turmushga chiqdi, g'amxo'rlik va qo'llab-quvvatlashga umid qilib.

Boshida hayot asta-sekin yaxshilanayotganday tuyuldi. Biroq, tez orada eri ichishni boshladi, uyga mast holatda qaytib, janjallar chiqara boshladi, keyin esa hatto unga qo'l ko'tara boshladi. Sarvinoz sabr qildi. Qaynona va qaynotasi har bir imkoniyatda unga yetim ekanligini, ketadigan joyi yo'qligini eslatib turishardi. Ba'zan, chidamay, u bolalarini olib, ketib qolardi, lekin har doim qaytib kelardi — chunki hali ham barchasini to'g'rilash mumkinligiga ishonardi.

U to'rtinchi farzandga homilador bo'lganida, oxirgi illyuziyalari so'nib ketdi. Eri butunlay uzoqlashdi, uyda nafaqat bevosita, balki ma'noda ham sovuq bo'lib qoldi. Keyin uning kiyimlarida begona sochlar, ayol parfyumining hidi paydo bo'ldi. Sarvinozning barcha savollari muzdek befarqlikda to'qnashdi:

— O'zing bilan shug'ullan, o'zingni ko'r!

Keyinchalik u erining boshqa bir ayol bilan nikoh qilgani va keyin rasmiy turmushga chiqqanini bilib oldi.

— «Men sizni ikkita xotin qilaman. Ikkalasini bir xil sevaman», — dedi u, hatto o'n sakkiz oylik farzandining nima bilan ovqatlanayotganini bilmay, eslaydi Sarvinoz.

Va keyin u bilan bo'lgan barcha his-tuyg'ularni tugatgan savol yangradi:

— «Oylik 30 kun, sen ikkinchi xotinimga necha kun berasan?»

Javob o'z-o'zidan kelib chiqdi:

— «Agar xohlasangiz — barcha kunlarni butunlay oling. Iltimos, ketavering».

Bu so'zlardan so'ng uning ruhida hech narsa qolmadi — na umid, na og'riq, na biror narsani isbotlash istagi.

Har kuni oiladagi vaziyat faqat yomonlashdi: janjallar, tahdidlar... Doimiy taranglik Sarvinozning salomatligini yomonlashtirdi. Bir kuni u chidamay qoldi va yotib qoldi. Tez yordam shifokorlari infarktni tashxis qildi va unga zarur yordam ko'rsatdi. O'shanda aniq bo'ldi: unga nafaqat tibbiy, balki ijtimoiy yordam ham zarur edi.

Ammo buni hisobga olib, qarindoshlar tomonidan bosim to'xtamadi. Qaynona ustidan himoya orderi berildi, u har bir imkoniyatda unga psixologik bosim o'tkazib, haqoratlar qilardi. Lekin bu uni ortib borayotgan agressiyadan himoya qilmadi. Bir mojaro paytida Sarvinoz va uning to'rt farzandi ko'chaga chiqarib yuborildi.

Bugungi kunda Sarvinoz — Toshkentda ayollarni reabilitatsiya va moslashtirish Respublikaviy markazida boshpana topgan ayollardan biri. Bu yerda u hayotni yangidan boshlashga harakat qilmoqda.

Sarvinoz kabi ayollarga, o'z oilasida xavfsizlik topa olmagan va haqoratlarni boshdan kechirganlarga, to'liq hayotga qaytish uchun vaqt kerak. Psixologlar, psixoterapevtlar va ijtimoiy ishchilarning ishlari ruhiy muvozanatni tiklashga yordam beradi, lekin eski jarohat har doim hamma narsani buzishi mumkin, agar qiyin vaziyatlarga ichki chidamlilikni rivojlantirmasa.

Shifo olish yo'lidagi har bir qadam qiyin kechadi, lekin bu bir kun nafaqat omon qolish, balki hayotning ta'mini qayta his qilish uchun zarur.

Markaz mutaxassislarining izohlari

Markazning yuristi Sindbad Shoхosmonov tushuntiradi: «Biz ayollarga bir oydan olti oygacha yordam beramiz, ularning vaziyatidan kelib chiqqan holda. Idoralararo hamkorlik orqali ularning muammolarini kompleks hal qilishga harakat qilamiz. Barcha oddiy suhbatlardan boshlanadi, keyin ish qidirish va ijtimoiy moslashtirishda yordam beramiz».

Psixolog Gullola Umarjonova ta'kidlaydi, markazga murojaat qilish uchun «Inson» loyihasidan foydalanish mumkin, bu ayollarga Repubik davlat reabilitatsiya va moslashtirish markazida yordam olishda yordam beradi.

Birinchidan, jabrlanganlarni uch kun davomida dastlabki yordam xonasiga yo'naltiradilar. Bu yerda ularga xavfsiz boshpana, psixologik yordam, tibbiy yordam, ovqat, huquqiy maslahat va shuningdek, kiyim va birinchi zaruriy buyumlar taqdim etiladi. Keyin ayol markazga kiradi, uning vaziyatini yurist, psixolog va ijtimoiy ishchidan iborat intizomiy guruh ko'rib chiqadi. Ushbu suhbat natijalariga ko'ra, komissiya markazda davomiy joylashish yoki boshqa tashkilotlarga yo'naltirish bo'yicha qaror qabul qiladi.

Ayollar markazda uch oydan olti oygacha bo'lishlari mumkin, ularning vaziyatining og'irligiga qarab. Shuningdek, himoya orderining mavjudligi va og'ir buzilishlar, masalan, epilepsiya yoki o'z joniga qasd qilish istagi yo'qligini tasdiqlovchi psixiatrik ekspertiza natijalari hisobga olinadi. Bu markazda tibbiy xodimlar yo'qligi bilan bog'liq.

Yordam va qo'llab-quvvatlash: Ayollarni reabilitatsiya va moslashtirish Respublika markazi qanday ishlaydi

Birinchi Respublika ayollarni reabilitatsiya va moslashtirish markazi 2019 yil avgustda Toshkentda Mahalla va oilani qo'llab-quvvatlash vazirligi huzurida ochilgan. Bugungi kunda bunday markazlar O'zbekistonning deyarli barcha hududlarida faoliyat yuritmoqda, qiyin hayotiy sharoitlarga tushib qolgan ayollarga yordam berib.</