Markaziy bankning boshqaruvi 23-yanvarda o'tkazilgan yig'ilishda asosiy stavkani 13,5% darajasida saqlab qolish qarorini qabul qildi. Regulyator bu qarorni O'zbekistonliklarning yuqori inflyatsiya kutishlari bilan izohlandi.
Iqtisodchilar inflyatsiya omillarining qarama-qarshi xarakterini ta'kidlaydilar. Yil yakunlariga ko'ra umumiy inflyatsiya 9,8% ni tashkil etdi, bu oldingi oylar bilan solishtirganda biroz past. 2023 yilga kelib iste'mol savatidagi tovarlar va xizmatlar narxlarining uchdan to'rtigida o'sish sekinlashdi, bu esa narxlarning barqarorlanayotganini ko'rsatadi.
Boshqa tomondan, dekabr oyida asosiy inflyatsiya 7,2% ga oshdi, bu esa tovarlar va xizmatlar narxining oshishi bilan bog'liq. Bu, taklif tarafidan ham, agregat talab tarafidan ham proinflyatsion omillar mavjudligini ko'rsatadi.
Aholi va biznes o'rtasida inflyatsiya prognozlarining o'sishi qayd etildi, buni Markaziy bank, jumladan, mavsumiy taklif omillari bilan izohladi. Ammo ularning inflyatsiyaga ta'sirining zaiflashishi va "nisbatan qattiq" monetar siyosat ularning kamayishiga yordam beradi.
Ikkinchi chorak oxirida 2024 yil may oyida energiya resurslari tariflarining oshishi bilan bog'liq birinchi ta'sirlarning tugashi kutilmoqda. Shu bilan birga, ikkinchi bosqich islohotining muddatlarining bir oygacha siljishi sababli aprel oyida umumiy inflyatsiya darajasining vaqtincha o'sishi kutilmoqda.
Energiya tariflarining asosiy inflyatsiyaga ikkilamchi ta'siri kelgusidagi pul-kredit siyosatini belgilashda asosiy omillardan biri bo'ladi. Yil yakunlariga ko'ra, Markaziy bank umumiy inflyatsiyani 7−8% darajasida kutmoqda.
Xususiy investitsiyalar o'sishi hisobiga YIMning prognoz o'sish sur'atlari taxminan 6% ni tashkil etadi. Aholi daromadlarining oshishi sababli iste'mol faolligining yuqori darajasi ham agregat talab va iqtisodiy rivojlanishni qo'llab-quvvatlaydi.
Shu bilan birga, bu yaqin oylar ichida asosiy inflyatsiyaning o'sishini tezlashtirishi mumkin, deb hisoblaydi Markaziy bank. Mutaxassislar shuningdek, O'zbekiston import qiladigan ayrim oziq-ovqat mahsulotlari bo'yicha jahon narxlarining o'sishi xavflarini proinflyatsion omil sifatida ajratib ko'rsatdilar.
Regulyator joriy operatsiyalar hisobining saldosini yaxshilanishini hamda O'zbekistonning asosiy savdo hamkorlari mamlakatlarida makroiqtisodiy barqarorlik kutilishini ta'kidladi. Bu, valyuta bozorida muvozanatli tendentsiyalarni kutishni anglatadi.
Markaziy bank o'rtacha muddatli inflyatsiya maqsad darajasini 5% darajasida saqlab qoldi. Shu bilan birga, proinflyatsion omillar va talabga bosim oshganda monetar shartlarni qayta ko'rib chiqishni mumkin deb hisoblaydi.
Avvalroq Spot, Markaziy bank ikkita bankning aktiv operatsiyalarini kapital talablarini bajarmagani uchun cheklaganini yozgan edi.